'A conversation piece'
De stichting Gedeeld Verleden, Gezamenlijke Toekomst Tilburg en de stichting Comité 30 juni- 1 juli Tilburg hebben in 2020 het initiatief genomen om een herdenkingsmonument voor de afschaffing van de slavernij op te richten. Het ontwerp van kunstenaar Tommy van der Loo (Tilburg, 1989) bestaat uit een tafel met zes stoelen/ krukken waarbij de bezoeker wordt uitgenodigd deel te nemen aan het monument door plaats te nemen en met elkaar in gesprek te gaan. Het monument volgt de traditie van de Keti Koti dialoogtafel, waarbij middels het uitwisselen van persoonlijke ervaringen stil wordt gestaan bij de hedendaagse gevolgen van het Nederlandse slavernijverleden, en wordt gekeken naar de toekomst. Het monument is bedoeld als herdenkingsplek, en als handreiking om dichter tot elkaar te komen. Het monument zet aan tot nadenken over het Nederlandse slavernijverleden door de uitgesneden mensfiguren in het tafelblad en in de rechtopstaande dwarsdoorsnede van een schip dat op de tafel staat. Dit idee is geïnspireerd op de 18e-eeuwse tekeningen van het slavenschip ‘Brooks’. 50 Tilburgers hebben model gestaan voor de figuren in het schip. De uitgesneden mensfiguren in het gras eromheen verwijzen naar de Afrikaanse diaspora, waarbij miljoenen mensen met Afrikaanse roots over de hele wereld zijn verspreid.

‘Description of a slave ship,’ 1789 Tekeningen van de planmatige indeling van het slavenschip genaamd ‘Brooks’

De titel
De titel ‘A conversation piece’ verwijst naar de 17e-eeuwse Nederlandse traditie waarbij mensen op stand een groot zoutstel met een bijzondere vorm op tafel zetten, dat moest aanzetten tot een gesprek. Deze zoutstellen hadden vaak de vorm van een schip. Het zout werd door slaven gewonnen in het Caribisch gebied. Bij dit monument zit er geen zout in het schip, maar de tot slaaf gemaakten die dit zout moesten winnen. Zo biedt deze tafel een onderwerp voor een goede conversatie.

17e-eews zilveren zoutvat

De stoelen/krukken
De stoelen en krukken die om de tafel staan zijn verschillend van schaal. Sommige stoelen zijn te hoog, anderen juist weer te laag. Hierdoor ontstaat er voor bezoekers van het monument automatisch een verschil in machtsverhouding. Ook dit geeft aanleiding tot gesprek. Ashanti-troon
In de laatste decennia is er veel DNA-onderzoek gedaan naar de roots van veel Antillianen en Surinamers. Hieruit is gebleken dat het DNA de meeste gelijkenis vertoont met de Ashanti uit Ghana. Bij de Ashanti heeft de Ashanti-troon een symbolische en religieuze waarde. Het wordt gezien als het ultieme symbool van goddelijke macht. Men gelooft dat in deze troon de geest van de Ashanti zit. Wat voor de een gezien kan worden als een ongemakkelijk krukje of voetenbankje, is voor de ander een troon en het ultieme symbool voor macht. Het is dus maar net hoe je ernaar kijkt. Ashanti troon

Vouwstoel
Al sinds de oudheid gold dit type vouwstoel als een erezetel voor keizers en andere mensen van aanzien. De stoel geeft dus een bepaalde status aan, en is daarom de grootste stoel van het monument. X-vouwstoel ca. 1620

Schommelstoel
De schommelstoel is gebaseerd op een Caribische schommelstoel die je al vanaf de 17e eeuw tegenkomt op de veranda van een huis. Deze stoelen werden vervaardig uit Surinaams hardhout, en door Antilliaanse timmerlieden vakkundig gemaakt. Deze typische tropenstoel zal voor veel Antillianen en Surinamers herkenbaar zijn. Antilliaanse schommelstoel

De sokkel
De sokkel van het monument is bewust laag bij de grond gehouden, zodat het makkelijker is deel te nemen aan het kunstwerk. De stervorm in de bestrating verwijst zowel naar de ster in de Surinaamse vlag, welke staat voor hoop, als naar de stervormige bestratingen in Fort Zeelandia te Paramaribo. Dit fort vormt het hart van de Nederlandse kolonie Suriname vanaf de 17e eeuw en is voor Surinamers een beladen plek. Fort Zeelandia Paramaribo met in het centrum de stervormige bestrating

Gedicht
Op de betonnen rand rondom het monument is een deel uit een gedicht aangebracht, geschreven door Onias Landveld (Paramaribo 1985). Landveld is dichter, verhalenverteller en twee jaar op rij stadsdichter van Tilburg geweest (2017, 2018). In 2015 ontving hij de Van Dale Spoken Word Award voor storytelling. ‘Op de weegschaal der mensheden, kreeg mijn kleur een andere zwaarte toegewezen. Ik sta hier niet als vijand, ik sta hier ter educatie, voor verloren generaties. Ik ben het product van VOC mentaliteit, Afrikaanse verhalen en Europese zweepslagen. De uitwerking van de ‘perfecte’ investering, Een verhandelbaar goed ooit verheven tot kleurling. Veeg mij niet weg.. Dis is ook jouw geschiedenis. Dit is ons gezicht. www.oniaslandveld.nl